नेपालमा वि.सं. २००७ सालमा प्रजातन्त्रको उदय पश्चात् विभिन्न विद्वान वर्ग तथा व्यक्तित्वहरुवाट नेपालमा एक सुविधा सम्पन्न नेपाल राष्ट्रिय पुस्तकालय स्थापना गर्न भगीरथ प्रयास गरिएको थियो । विभिन्न उतार-चढावको बावजुद वि.सं. २०१३ असोज महिनामा तत्कालीन प्रधानमन्त्री टंकप्रसाद आचार्यको चीन भ्रमण जाँदा कोलकातामा रोकिनु भई भारतको राष्ट्रिय पुस्तकालय अवलोकन गर्ने क्रममा आगन्तुक पुस्तिकामा नेपालमा एक राष्ट्रिय पुस्तकालय स्थापना गर्ने लक्ष्य रहेको उल्लेख गरिएको थियो ।
त्यसको केही समयको अन्तरालपछि स्व.नायव वडागुरुज्यू हेमराज पाण्डेद्वारा सङ्कलित नेपाली, संस्कृत, अंग्रेजी, हिन्दी, बंगाली, मराठी भाषाका पुस्तक, पुस्तिका, पत्र-पत्रिका सहित तत्कालिन सरकारवाट खरिद भएको र नेपालको केन्द्रीय सचिवालय विघटन पश्चात् सड्ढकलन गाभेको समेत कुल ४३००० थान पुस्तक सहित वि.सं. २०१३ पौष १९ गते सिंहदरवारको सिक्रीढोकामा नेपाल राष्ट्रिय पुस्तकालय विधिवत स्थापना भएको हो । वि.सं. २०१७ सालसम्म रेफरेन्स पुस्तकालयको रुपमा सञ्चालित यस पुस्तकालय वि.सं. २०१८ सालदेखि सर्वसाधरणको लागि पुस्तक आदान-प्रदान सेवा शुरुवात भएको थियो । वि.सं. २०१८ सालमा शङ्कर शम्शेर राणाद्वारा निर्मित हरिहर भवनको दक्षिण-पूर्बी मोहडाका कोठाहरुमा नेपाल राष्ट्रिय पुस्तकालय स्थानान्तरण पश्चात् वि.सं. २०२३ देखि सेवा संचालन गरेको पाइन्छ ।